Arie Livne Yahudi Kültür Merkezi

İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra Balkanlar'da inşa edilen bu türdeki ilk yapı, Yahudi hayatının yeniden canlandığı bir yerdir. Yahudi halkının kültürel geleneklerini korumak temel bir görevdir, ancak Yahudi Kültür Merkezi'nin kurucularının hedefi, sadece Yahudiler için değil, bölgedeki ve daha geniş çevredeki entelektüel ve sanatçıların buluşma noktası haline gelmektir.

Yahudi Kültür Merkezi bünyesinde bir sinagog da inşa edilmiştir. Sinagog, İkinci Dünya Savaşı sırasında Auschwitz kampında hayatını kaybeden Arie Livne'nin annesi Ilona Weiss’in adını taşımaktadır. Yahudi Kültür Merkezi "Arie Livne" içindeki sinagog, Yahudilerin ibadet edebileceği ve kutsal metinleri inceleyebileceği, aynı zamanda ziyaretçilere açık olan bir yapıdır. Bu, Bosna-Hersek’in Sırp...

İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra Balkanlar'da inşa edilen bu türdeki ilk yapı, Yahudi hayatının yeniden canlandığı bir yerdir. Yahudi halkının kültürel geleneklerini korumak temel bir görevdir, ancak Yahudi Kültür Merkezi'nin kurucularının hedefi, sadece Yahudiler için değil, bölgedeki ve daha geniş çevredeki entelektüel ve sanatçıların buluşma noktası haline gelmektir.

Yahudi Kültür Merkezi bünyesinde bir sinagog da inşa edilmiştir. Sinagog, İkinci Dünya Savaşı sırasında Auschwitz kampında hayatını kaybeden Arie Livne'nin annesi Ilona Weiss’in adını taşımaktadır. Yahudi Kültür Merkezi "Arie Livne" içindeki sinagog, Yahudilerin ibadet edebileceği ve kutsal metinleri inceleyebileceği, aynı zamanda ziyaretçilere açık olan bir yapıdır. Bu, Bosna-Hersek’in Sırp Cumhuriyeti entitesi sınırları içindeki iki sinagogdan biridir, diğeri ise Doboj şehrinde bulunmaktadır.

İkinci Dünya Savaşı'ndan önce Banja Luka'da üçü Sefaradlara, biri Aşkenazlara ait dört sinagog bulunuyordu. Sefarad Yahudileri ilk sinagoglarını 1870 yılında ahşaptan inşa ettiler. Bu yapı, Crkvena Nehri'nin sol yakasında, günümüzde pazarın bulunduğu yerdeydi. Ancak, sekiz yıl sonra Avusturya-Macaristan yetkilileri tarafından tamamen yakıldı.

İkinci Sefarad sinagogunun inşası, Sefarad topluluğunun ilk hahamı Yosef Nahmiyas tarafından yönetildi. 1880'lerin sonunda Jukićeva Caddesi'nde, şehrin merkezinde inşa edildi. Sinagogun içinde küçük bir Yahudi okulu (meldar) bulunuyordu ve tam karşısında Yahudi cemaatinin binası ve hahamın evi vardı.

Aşkenaz Yahudileri ise kendi sinagoglarını 1900 ile 1902 yılları arasında inşa ettiler. Bu, Mladen Stojanović Caddesi'nde, günümüzde Kızılhaç binasının bulunduğu yerde muhteşem bir yapıydı. İkinci Dünya Savaşı'na kadar aktif olarak kullanıldı, ancak savaş sırasında tamamen yıkıldı.

1934 yılında, Jukićeva Caddesi'nde yeni bir Yahudi cemaati binası inşa edilmesi için izin başvurusu yapıldı. Eski sinagogun yıkılması planlanmıştı ve yerine yenisi yapılması gerekiyordu. 1936 yılında, hızla yeni bir sinagogun inşasına başlandı, çünkü Sefarad Yahudi topluluğunun sayısı giderek artıyordu ve eski sinagog artık yeterli değildi. Bu sinagog, Banja Luka’daki en önemli Yahudi ibadethanesiydi ve 1936 yılının sonunda Yugoslavya Krallığı Başhahamı Isak Alkalay tarafından Banja Luka hahamları Kon ve Atijas ile Bihać hahamı eşliğinde kutsanarak açıldı.

Sinagog ile birlikte bir Yahudi Kültür Evi de inşa edildi ve böylece benzersiz bir mimari kompleks oluştu. Bu Sefarad kültür merkezi, sadece Sefaradlar için değil, aynı zamanda Aşkenazlar için de bir toplanma noktası haline geldi ve her iki topluluğun da ortak bir umut kaynağı oldu.

Mayıs 1944’teki Müttefik bombardımanı sırasında sinagog tamamen yıkıldı, ancak Kültür Evi’nin bir kısmı ayakta kaldı. Savaş sonrası, binadan geriye sadece bir iskelet kaldı.